ยาละลายลิ่มเลือด rt-PA ช่วยผู้ป่วย Stroke อย่างไร?
ยาละลายลิ่มเลือด (rt-PA) คือการรักษาหลักของโรคหลอดเลือดสมองตีบ (Ischemic Stroke) ซึ่งเป็นสาเหตุที่พบมากกว่า 70–75% ของผู้ป่วยทั้งหมด ยานี้ทำงานโดยสลายลิ่มเลือดที่อุดตันในหลอดเลือดสมอง ช่วยให้เลือดไหลกลับมาเลี้ยงสมอง ลดความเสียหาย และเพิ่มโอกาสฟื้นตัวได้เร็วขึ้น หากให้เร็วและตรงเกณฑ์ ถือเป็น “หน้าต่างเวลาแห่งชีวิต” ที่ช่วยให้ผู้ป่วยกลับมาใช้ชีวิตได้ใกล้เคียงปกติที่สุด
อาการเส้นเลือดสมองตีบที่ต้องมารพ.ทันที
- อ่อนแรงครึ่งซีก
- พูดไม่ชัด หน้าเบี้ยว
- ตาพร่ามัว มองเห็นภาพซ้อน
- ปวดศีรษะเฉียบพลันผิดปกติ
อาการเหล่านี้คือสัญญาณเตือน “Stroke” ซึ่งต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วนโดยเฉพาะยาละลายลิ่มเลือด rt-PA
ใครบ้างที่ได้รับยา rt-PA ได้? (เกณฑ์การให้ยา)
แพทย์จะประเมินอย่างละเอียดก่อนตัดสินใจให้ยา โดยเกณฑ์สำคัญได้แก่
- ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น Stroke ชนิดตีบ/อุดตัน ภายใน 4.5 ชั่วโมง
- อายุ ≥ 18 ปี
- คะแนน NIHSS วัดความผิดปกติของระบบประสาท
- ผล CT Scan ไม่พบเลือดออก
- ผู้ป่วย/ญาติเข้าใจประโยชน์และความเสี่ยง
ช่วงเวลาทองที่ดีที่สุดคือ ไม่เกิน 3 ชั่วโมงแรก และสามารถขยายได้ถึง 4.5 ชั่วโมง หากเข้ารพ.เร็ว โอกาสรอดและฟื้นตัวสูงขึ้นหลายเท่า
ข้อห้ามการใช้ยา rt-PA
ในช่วง 3–4.5 ชั่วโมง หากพบข้อใดข้อหนึ่งต่อไปนี้จะ “ไม่สามารถให้ยาได้”
- อายุเกิน 80 ปี
- คะแนน NIHSS > 25
- รับประทานยาต้านการแข็งตัวของเลือดบางชนิด
- มีประวัติเป็นเบาหวานร่วมกับเคยเกิด Stroke ตีบมาก่อน
ผลข้างเคียงและภาวะแทรกซ้อนที่ต้องระวัง
ภาวะแทรกซ้อนที่พบได้และถือว่าสำคัญ คือ เลือดออกในสมอง (Intracranial Hemorrhage) เนื่องจาก
- หลอดเลือดบริเวณอุดตันอ่อนแอ
- ยาเพิ่มฤทธิ์ต้านการแข็งตัวของเลือด
ดังนั้นการให้ยาและการเฝ้าระวังหลังให้ยาจึงเป็นขั้นตอนที่ต้องดูแลใกล้ชิด
เข้าโรงพยาบาลเร็ว = โอกาสหายสูง
การสังเกตอาการตั้งแต่เริ่มแรกและรีบนำส่งโรงพยาบาลคือกุญแจสำคัญที่สุด เพราะ
- แพทย์จะประเมินว่าเข้าข่ายการใช้ rt-PA หรือไม่
- ยิ่งให้ยาเร็ว โอกาสฟื้นตัวกลับมาใกล้เคียงปกติมากขึ้น
- ลดโอกาสเกิดอัมพฤกษ์–อัมพาตถาวร
หลังได้รับยา ผู้ป่วยต้องได้รับการเฝ้าระวังอย่างต่อเนื่องเพื่อตรวจหาภาวะแทรกซ้อน พร้อมวางแผนการฟื้นฟูอย่างเป็นระบบ
ReBRAIN คือทีมกายภาพบำบัดเฉพาะทางโรคหลอดเลือดสมอง และศูนย์ฟื้นฟูผู้ป่วย stroke แบบครบวงจร ที่ช่วยผู้ป่วยฟื้นตัวหลังได้รับ rt-PA หรือการรักษาในโรงพยาบาล ด้วยโปรแกรมฟื้นฟูประสาทวิทยาเข้มข้น ออกแบบรายบุคคล ลดภาวะแทรกซ้อน เพิ่มโอกาสกลับมาเดินได้ไว ดูแลถึงบ้าน ครอบคลุมกรุงเทพ–ปริมณฑล พร้อมทีมผู้เชี่ยวชาญที่ผ่านการประเมินมาตรฐานด้าน Stroke โดยเฉพาะ หากต้องการฟื้นฟูผู้ป่วยสโตรกอย่างถูกต้องและปลอดภัย เลือก ReBRAIN คือคำตอบที่ดีที่สุดสำหรับผู้ป่วยและครอบครัว
เพื่อให้ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) และครอบครัวเลือกบริการที่เหมาะกับอาการและความพร้อมของผู้ป่วยมากที่สุด ReBRAIN จึงพัฒนาระบบการดูแล 3 รูปแบบที่ตอบโจทย์ทุกระดับอาการ
- ReBRAIN at Home กายภาพบำบัดโรคหลอดเลือดสมอง รักษาที่บ้าน
- ReBRAIN Clinic คลินิกฟื้นฟูโรคหลอดเลือดสมองครบวงจร (วิภาวดี 60)
- Golden Time ศูนย์ฟื้นฟูโรคหลอดเลือดสมองครบวงจร (พักค้าง 24 ชั่วโมง)
เลือกบริการที่เหมาะกับอาการผู้ป่วยเพื่อฟื้นตัวได้เร็วที่สุด — ReBRAIN พร้อมดูแลครบทุกระดับตั้งแต่ทำกายภาพที่บ้านจนถึงฟื้นฟูแบบพักค้าง 24 ชั่วโมง